Bạn có đang cảm thấy mình bị “kẹt giữa” - một bên là áp lực về mục tiêu và kỳ vọng từ cấp trên, một bên là thử thách giữ chân, dẫn dắt đội ngũ? Làm sao để vừa đáp ứng chỉ tiêu kinh doanh, vừa là người truyền lửa, hỗ trợ đội nhóm phát triển?
Bài viết dưới đây từ công ty đào tạo UPLIFT sẽ đưa bạn khám phá 04 mô hình lãnh đạo đang được các công ty hàng đầu thế giới áp dụng và có thể truyền cảm hứng để mỗi quản lý lựa chọn cho mình cách dẫn dắt phù hợp nhất.
1. Bí quyết lựa chọn mô hình lãnh đạo phù hợp cho cấp quản lý
Không phải lúc nào cũng có một “công thức cố định” để quản lý đội nhóm. Mỗi nhân sự có điểm mạnh, cá tính và mức độ trưởng thành nghề nghiệp khác nhau; mỗi tổ chức cũng vận hành trong môi trường và mục tiêu riêng biệt.
Do đó, việc lựa chọn mô hình lãnh đạo phù hợp thường dựa trên nhiều yếu tố:
- Phong cách lãnh đạo cá nhân: Bạn là người định hướng, trao quyền hay truyền cảm hứng?
- Mục tiêu kinh doanh: Đang cần tăng trưởng nhanh, hay xây nền vững chắc cho đội ngũ?
- Văn hóa công ty: Tổ chức khuyến khích đổi mới, tôn trọng ý kiến hay tập trung vào kỷ luật?
- Năng lực đội ngũ: Nhân viên cần chỉ dẫn kỹ lưỡng hay sẵn sàng làm chủ công việc?
- Tình huống thực tế: Đang khủng hoảng, tái cấu trúc hay mở rộng quy mô?
Một quản lý giỏi là người biết áp dụng linh hoạt các mô hình lãnh đạo phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể, để vừa đạt mục tiêu, vừa nuôi dưỡng năng lực đội nhóm lâu dài.
2. 04 mô hình lãnh đạo hiệu quả được các công ty hàng đầu ứng dụng
2.1. Mô hình lãnh đạo phục vụ (Servant Leadership)
Mô hình lãnh đạo phục vụ tập trung vào việc phát triển con người trước khi đạt kết quả. Người lãnh đạo xem bản thân là “người hỗ trợ”, ưu tiên lắng nghe, đồng hành và tạo điều kiện để nhân viên phát huy tốt nhất năng lực cá nhân. Mô hình này thường tạo ra môi trường làm việc tin cậy, gắn bó lâu dài và có sự trung thành cao từ đội ngũ.
Đặc trưng nhận diện:
- Hỏi “nhân viên cần gì để làm tốt hơn?” thay vì “nhân viên đã làm gì cho công ty?”
- Quan tâm đến sự phát triển toàn diện (kỹ năng - tinh thần - mục tiêu cá nhân)
- Được áp dụng mạnh mẽ trong các ngành dịch vụ hoặc tổ chức đặt con người làm trọng tâm
Ví dụ thực tế: Starbucks dưới thời Howard Schultz không chỉ nổi tiếng vì mô hình kinh doanh cà phê, mà còn nhờ vào văn hóa doanh nghiệp hướng đến nhân viên. Ông đầu tư vào đào tạo, quyền lợi và đời sống nhân viên- điều hiếm thấy ở ngành dịch vụ bán lẻ. Nhân viên hạnh phúc chính là nền tảng tạo nên khách hàng trung thành và thương hiệu bền vững.
2.2. Mô hình lãnh đạo dân chủ (Democratic Leadership)
Mô hình lãnh đạo dân chủ đề cao tính tham gia và cộng tác. Người lãnh đạo khuyến khích nhân viên đóng góp ý kiến, phản biện và cùng nhau ra quyết định. Cách tiếp cận này giúp đội nhóm cảm thấy được tôn trọng, nâng cao sự cam kết và tạo ra không gian làm việc minh bạch, sáng tạo.
Đặc trưng nhận diện:
- Quyết định quan trọng được đưa ra sau khi thảo luận cùng nhóm
- Thường phù hợp với các đội ngũ chuyên môn cao, tư duy độc lập
- Tạo môi trường học hỏi, nuôi dưỡng năng lực sáng tạo nội bộ
Ví dụ thực tế: Google là minh chứng sống động cho mô hình lãnh đạo dân chủ. Nhân viên ở mọi cấp độ đều có quyền đề xuất, phản biện ý tưởng và tham gia vào các quyết định sản phẩm. Điều này góp phần quan trọng giúp Google duy trì văn hóa đổi mới liên tục, trên cả quy mô toàn cầu.
2.3. Mô hình lãnh đạo theo tình huống (Situational Leadership)
Mô hình lãnh đạo theo tình huống nhấn mạnh sự linh hoạt và thích ứng - người quản lý phải quan sát kỹ mức độ năng lực, thái độ và sự sẵn sàng của từng nhân viên để điều chỉnh cách tiếp cận phù hợp. Khi cần định hướng kỹ, họ dẫn dắt chặt chẽ; khi nhân viên vững vàng, họ sẵn sàng trao quyền.
Đặc trưng nhận diện:
- Có khả năng “chuyển vai” nhanh: lúc là người hướng dẫn, lúc là người hỗ trợ
- Được áp dụng hiệu quả trong các môi trường biến động cao
- Tối ưu năng suất và động lực theo từng giai đoạn phát triển nhân viên
Ví dụ thực tế: Amazon là điển hình trong việc sử dụng phong cách lãnh đạo linh hoạt. Từ các phòng ban R&D đến vận hành logistics, Jeff Bezos yêu cầu lãnh đạo phải thích ứng nhanh với nhu cầu từng nhóm và thị trường. Chính sự linh hoạt này giúp Amazon liên tục mở rộng mà vẫn giữ hiệu quả vận hành cao.
2.4. Mô hình lãnh Đạo Huấn Luyện (Coaching Leadership)
Lãnh đạo huấn luyện xem đội nhóm như những “người học viên” đang trên hành trình phát triển. Người quản lý đóng vai trò huấn luyện viên - không chỉ giao việc, mà còn đặt câu hỏi, đưa phản hồi và xây dựng lộ trình nâng cao năng lực cho từng cá nhân. Mô hình này tạo ra môi trường học tập tích cực, nơi nhân viên cảm thấy được quan tâm đến sự nghiệp lâu dài.
Đặc trưng nhận diện:
- Tập trung vào phản hồi hai chiều và đối thoại phát triển
- Nhà quản lý là người cố vấn, không chỉ là người ra lệnh
- Phù hợp trong môi trường cần đổi mới, phát triển năng lực nội bộ
Ví dụ thực tế: Dưới sự lãnh đạo huấn luyện của CEO Satya Nadella, Microsoft chuyển từ văn hóa cạnh tranh nội bộ sang học hỏi và hợp tác. Mô hình “Model, Coach, Care” (Làm gương - Huấn luyện - Quan tâm) do ông đề xuất đã đưa các nhà quản lý trở thành người huấn luyện thay vì giám sát viên. Nhờ đó, đội ngũ chủ động hơn, gắn bó hơn và Microsoft vươn lên mạnh mẽ trên bản đồ công nghệ toàn cầu.
Không phải lúc nào cũng dễ dàng để cân bằng giữa việc “đưa thuyền đi đúng hướng” và “giữ lửa cho cả đội cùng chèo”. Nhưng khi bạn hiểu và linh hoạt áp dụng các mô hình lãnh đạo phù hợp, việc quản lý đội nhóm sẽ trở nên nhẹ nhàng, chủ động hơn và bạn cũng truyền được cảm hứng bền bỉ hơn cho đội ngũ.
Kết nối với công ty đào tạo UPLIFT để xây dựng phong cách lãnh đạo phù hợp, trở thành một quản lý dẫn dắt đội ngũ hiệu quả, tạo ảnh hưởng tích cực và cùng doanh nghiệp phát triển bền vững.
